Wincenty Witos , polityk, działacz ruchu ludowego, trzykrotny premier Rzeczypospolitej Polskiej. Urodził się 21 stycznia 1874 w Wierzchosławicach, w biednej rodzinie chłopskiej.
W wieku 10 lat rozpoczął naukę w szkole wiejskiej, w której uczył się cztery lata. Następnie wraz
z ojcem pracował jako drwal w jednym z dóbr księcia Eustachego Stanisława Sanguszki.
Jego działania polityczne sięgają początków ruchu ludowego na ziemiach polskich. Już wieku 19 lat pod pseudonimem Maciej Rydz wysłał swój pierwszy artykuł do lwowskiego czasopisma „Przyjaciel Ludu” a dwa lata później został członkiem Stronnictwa Ludowego w Galicji. W latach 1908-1918 był posłem do Sejmu Krajowego we Lwowie, a w 1911 także do austriackiej Rady Państwa w Wiedniu. Po rozłamie w PSL (1913) Wincenty Witos stanął na czele PSL „Piast”.
Podczas I wojny światowej współpracował z Naczelnym Komitetem Narodowym, w 1918 roku stał na czele Polskiej Komisji Likwidacyjnej - pierwszego rządu polskiego, jaki powstał w Krakowie w dniu 28 października 1918 roku dla ziem byłego zaboru austriackiego. W 1919 roku został wybrany posłem na sejm obejmując przewodnictwo Klubu Poselskiego PSL „Piast”. Podczas wojny z bolszewikami (1920) powierzono mu funkcję premiera. W wygłoszonej 3 lipca odezwie „Do Braci Włościan na wszystkich ziemiach polskich” mówił m.in.: Trzeba ratować Ojczyznę, trzeba jej oddać wszystko – majątek, krew
i życie, bo ta ofiara stokrotnie się opłaci, gdy uratujemy państwo od niewoli i hańby.
Funkcję premiera Polski sprawował trzykrotnie: od 24 lipca 1920 do 13 września 1921, od 28 maja 1923 do 14 grudnia 1923 i od 10 maja 1926 do 14 maja 1926. Ostatni jego rząd został obalony
w wyniku przewrotu majowego a Wincenty Witos przeszedł do opozycji wobec sanacji i jej kolejnych gabinetów. W 1930 został aresztowany i oskarżony w tzw. procesie brzeskim o przygotowywanie zamachu stanu. W latach 1933-1939, w obawie przed ponownym osadzeniem w więzieniu, przebywał na wychodźstwie w Czechosłowacji. Do kraju powrócił dopiero w kwietniu 1939 roku. Tuż po kampanii wrześniowej został aresztowany przez Niemców, którzy bezskutecznie próbowali namówić go do współpracy. W 1944 roku został aresztowany przez Rosjan – z nimi również nie chciał współpracować.
Po wojnie został powołany na wiceprzewodniczącego Krajowej Rady Narodowej (ciężko chory nie podjął obowiązków), w 1945 został prezesem nowo powstałego Polskiego Stronnictwa Ludowego. Zm. 31 października 1945 w Krakowie, został pochowany w Wierzchosławicach/
https://www.youtube.com/watch?v=EP-4I4Qgf-8 audycja Historyczne spory red. Hanny Marii Gizy z historykiem prof. Januszem Tazbirem
https://www.youtube.com/watch?v=V4eFyhEVI60 Telewizja Republika Kalendarz Historyczny: 6.XI Witos - chłopski syn, który został premierem
https://ciekawostkihistoryczne.pl/2011/11/20/dlaczego-wincenty-witos-nie-zostal-prezydentem-polski/ artykuł Rafała Kuzaka, historyka, absolwenta Uniwersytetu Jagiellońskiego.
https://historia.org.pl/2015/05/20/wincenty-witos-polski-dzialacz-ludowy/ artykuł Macieja Wierzchnickiego opatrzony zdjęciami i bibliografią - Wincenty Witos. Legenda polskiego ruchu ludowego
http://www.tpmw.pl/?t=muzeum strona Towarzystwa Przyjaciół Muzeum Wincentego Witosa: m. in. o muzeum, biografia W. Witosa, szkoły im. Witosa, o biuletynie "Piast z zagrody Wincentego Witosa"
https://plus.echodnia.eu/swietokrzyskie/magazyn/a/to-o-niego-toczy-sie-polityczna-wojna-kim-byl-wincenty-witos-wideo-zdjecia,11460161 Tomasz Trepka: To o niego toczy się polityczna wojna. Kim był Wincenty Witos?
https://opinie.wp.pl/piotr-zgorzelski-gdyby-nie-wincenty-witos-dlaczego-pilsudski-zostawil-polske-w-najtrudniejszych-chwilach-6155146999302273a Piotr Zgorzelski : Gdyby nie Wincenty Witos... Dlaczego Piłsudski zostawił Polskę w najtrudniejszych chwilach?
http://www.mysl-polska.pl/482 Maciej Nowak: Dlaczego Witos uciekł z Polski?
WINCENTY WITOS - współtwórca niepodległej w zbiorach W-MBP
Żródło zdjęcia: Adam Szelągowski "Historja Powszechna. Wiek Dwudziesty", Warszawa 1938, Wyd. M.Arct, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=6592764
