Józef Klemens Piłsudski - pierwszy marszałek, dwukrotny premier Polski , żołnierz, polityk, działacz społeczny i niepodległościowy. Urodził się 5 grudnia 1867 roku w Zułowie pod Wilnem w zamożnej rodzinie ziemiańskiej. Do 10. roku życia uczył się w domu, kolejne 8 lat w rosyjskim gimnazjum w Wilnie, następnie rozpoczął studia medyczne w Charkowie.
W 1887 roku został aresztowany przez carską policję i skazany na zesłanie. Najpierw do Kireńska nad Leną, ponad 1000 kilometrów na północ od Irkucka, skąd został przeniesiony do niewielkiej wsi, Tunki. (90 km na zachód od Bajkału). W 1892 wrócił do Wilna, nawiązał kontakt z socjalistami, wśród których bardzo szybko stał się jedną z czołowych postaci. Rozpoczął również działalność publicystyczną, początkowo na łamach „Przedświtu”, a następnie w „Robotniku”, wstąpił do Polskiej Partii Socjalistycznej, mimo że nie wszystkie jej założenia programowe akceptował.
Od chwili rozłamu w partii uważał, że wszystkie wysiłki powinny zostać skierowane na stworzenie własnej armii. W tym celu prowadził gruntowne studia z zakresu historii wojskowości, strategii i taktyki współczesnych mu konfliktów zbrojnych. Po utworzeniu Legionów objął dowództwo nad pierwszą brygadą i na jej czele stoczył z Rosjanami kilkadziesiąt bitew.
W latach 1918–1922 Józef Piłsudski był Naczelnikiem Państwa – pełnił urząd głowy państwa w Rzeczypospolitej Polskiej do 14 grudnia 1922 r., kiedy to złożył swą władzę na ręce pierwszego prezydenta II RP, Gabriela Narutowicza.
Później w wyniku politycznych zawirowań zrzekł się wszystkich funkcji wojskowych i trzymał się z dala od życia politycznego - Zaszył się w Sulejówku pod Warszawą w dworze Milusin - darze legionistów dla Wodza.
W 1926 roku niezadowolony z ogólnej sytuacji w Polsce, siłą przejmuje władzę w kraju (przewrót majowy). Został wybrany na prezydenta RP przez Zgromadzenie Narodowe, jednak godności tej nie przyjął. Od października 1926 do czerwca 1928 był premierem polskiego rządu.
Niemal do ostatnich dni swojego życia ukrywał nieuleczalną chorobę - raka wątroby. Zmarł 12 maja 1935 roku w Warszawie. Ciało zostało pochowane w krypcie św. Leonarda w Katedrze na Wawelu. Serce spoczęło, zgodnie z testamentem w grobie matki w Wilnie, na cmentarzu "na Rossie". W 1937 roku na polecenie metropolity krakowskiego arcybiskupa Adama Sapiehy trumna ze szczątkami Marszałka została przeniesiona do krypty pod wieżą Srebrnych Dzwonów.
Warto odwiedzić strony:
http://www.jpilsudski.org/artykuly-historyczne-pilsudski/zyciorys-jozefa-pilsudskiego m.in.: Życiorys Józefa Piłsudskiego ; Epizody ; Ciekawostki ; Józef Piłsudski w anegdocie ; Cytaty Józefa Piłsudskiego
http://www.zelaznypilsudski.cba.pl/I.html Krótka biografia ; Rok 1914 ; I wojna światowa ; Kształtowanie się Państwa Polskiego ; Kryzys gabinetowy ; Cytaty ; Pieśni ; Piłsudski w Kutnie
http://pilsudski.jcom.pl/index.php/wilno?i=1 Józef Piłsudski w Wilnie - z książki Jerzego Surwiły "Spacerkiem z Marszałkiem po Żmudzi, Wilnie i Wileńszczyźnie".
https://www.youtube.com/watch?v=zhTxpCE0y38 (format wideo) Zamach stanu – polski film historyczny opisujący przewrót majowy przeprowadzony przez marszałka Józefa Piłsudskiego w dniach 12–15 maja 1926 roku
https://www.youtube.com/watch?v=oOcBRyQtb_w (format wideo) nagranie wypowiedzi Józefa Piłsudskie o nagrywaniu głosu ludzkiego
https://www.youtube.com/watch?v=kY7776PqKsQ (format wideo) Marszałek Józef Piłsudski - przemówienie radiowe z 1924
https://www.youtube.com/watch?v=6Tmr1DacN7w (format wideo) film dokumentalny Archiwum Wytwórni Filmów Dokumentalnych „Pogrzeb Józefa Piłsudskiego 12.05/18.05.1935”
https://www.youtube.com/watch?v=qmrGr6TLhtM (format wideo) ostatnia defilada Marszałka Piłsudskiego - 1934
https://www.youtube.com/watch?v=NWZreTJE3mY (format wideo) epopea czynu polskiego odtworzona z ocalałych autentycznych filmów zebranych i opracowanych przez firmę Falanga
JÓZEF PIŁSUDSKI - współtwórca niepodległej w zbiorach W-MBP
Źródło zdjęcia: By nieznany - Dziesięciolecie Polski odrodzonej 1918-1928, Warszawa 1928, page 59, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=4516310
