Józef Klemens Piłsudski - pierwszy marszałek, dwukrotny premier Polski , żołnierz, polityk, działacz społeczny i niepodległościowy. Urodził się 5 grudnia 1867 roku w Zułowie pod Wilnem w zamożnej rodzinie ziemiańskiej. Do 10. roku życia uczył się w domu, kolejne 8 lat w rosyjskim gimnazjum w Wilnie, następnie rozpoczął studia medyczne w Charkowie.

W 1887 roku został aresztowany przez carską policję i skazany na zesłanie. Najpierw do Kireńska nad Leną, ponad 1000 kilometrów na północ od Irkucka, skąd został przeniesiony do niewielkiej wsi, Tunki. (90 km na zachód od Bajkału). W 1892 wrócił do Wilna, nawiązał kontakt z socjalistami, wśród których bardzo szybko stał się jedną z czołowych postaci. Rozpoczął również działalność publicystyczną, początkowo na łamach „Przedświtu”, a następnie w „Robotniku”, wstąpił do Polskiej Partii Socjalistycznej, mimo że nie wszystkie jej założenia programowe akceptował.

Od chwili rozłamu w partii uważał, że wszystkie wysiłki powinny zostać skierowane na stworzenie własnej armii. W tym celu prowadził gruntowne studia z zakresu historii wojskowości, strategii i taktyki współczesnych mu konfliktów zbrojnych. Po utworzeniu Legionów objął dowództwo nad pierwszą brygadą i na jej czele stoczył z Rosjanami kilkadziesiąt bitew.

W latach 1918–1922 Józef Piłsudski był Naczelnikiem Państwa – pełnił urząd głowy państwa w Rzeczypospolitej Polskiej do 14 grudnia 1922 r., kiedy to złożył swą władzę na ręce pierwszego prezydenta II RP, Gabriela Narutowicza.

Później w wyniku politycznych zawirowań zrzekł się wszystkich funkcji wojskowych i trzymał się z dala od życia politycznego - Zaszył się w Sulejówku pod Warszawą w dworze Milusin - darze legionistów dla Wodza.

W 1926 roku niezadowolony z ogólnej sytuacji w Polsce, siłą przejmuje władzę w kraju (przewrót majowy). Został wybrany na prezydenta RP przez Zgromadzenie Narodowe, jednak godności tej nie przyjął. Od października 1926 do czerwca 1928 był premierem polskiego rządu.

Niemal do ostatnich dni swojego życia ukrywał nieuleczalną chorobę - raka wątroby. Zmarł 12 maja 1935 roku w Warszawie. Ciało zostało pochowane w krypcie św. Leonarda w Katedrze na Wawelu. Serce spoczęło, zgodnie z testamentem w grobie matki w Wilnie, na cmentarzu "na Rossie". W 1937 roku na polecenie metropolity krakowskiego arcybiskupa Adama Sapiehy trumna ze szczątkami Marszałka została przeniesiona do krypty pod wieżą Srebrnych Dzwonów.

Warto odwiedzić strony:

http://www.jpilsudski.org/artykuly-historyczne-pilsudski/zyciorys-jozefa-pilsudskiego m.in.: Życiorys Józefa Piłsudskiego ; Epizody ; Ciekawostki ; Józef Piłsudski w anegdocie ; Cytaty Józefa Piłsudskiego

http://www.zelaznypilsudski.cba.pl/I.html Krótka biografia ; Rok 1914 ; I wojna światowa ; Kształtowanie się Państwa Polskiego ; Kryzys gabinetowy ; Cytaty ; Pieśni ; Piłsudski w Kutnie

http://pilsudski.jcom.pl/index.php/wilno?i=1 Józef Piłsudski w Wilnie - z książki Jerzego Surwiły "Spacerkiem z Marszałkiem po Żmudzi, Wilnie i Wileńszczyźnie".

https://www.youtube.com/watch?v=zhTxpCE0y38 (format wideo) Zamach stanu – polski film historyczny opisujący przewrót majowy przeprowadzony przez marszałka Józefa Piłsudskiego w dniach 12–15 maja 1926 roku

https://www.youtube.com/watch?v=oOcBRyQtb_w (format wideo) nagranie wypowiedzi Józefa Piłsudskie o nagrywaniu głosu ludzkiego

https://www.youtube.com/watch?v=kY7776PqKsQ (format wideo) Marszałek Józef Piłsudski - przemówienie radiowe z 1924

https://www.youtube.com/watch?v=6Tmr1DacN7w (format wideo) film dokumentalny Archiwum Wytwórni Filmów Dokumentalnych „Pogrzeb Józefa Piłsudskiego 12.05/18.05.1935”

https://www.youtube.com/watch?v=qmrGr6TLhtM (format wideo) ostatnia defilada Marszałka Piłsudskiego - 1934

https://www.youtube.com/watch?v=NWZreTJE3mY (format wideo) epopea czynu polskiego odtworzona z ocalałych autentycznych filmów zebranych i opracowanych przez firmę Falanga

JÓZEF PIŁSUDSKI  - współtwórca niepodległej w zbiorach W-MBP

 Źródło zdjęcia: By nieznany - Dziesięciolecie Polski odrodzonej 1918-1928, Warszawa 1928, page 59, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=4516310 

 Ignacy Paderewski - polski pianista, kompozytor, działacz niepodległościowy, mąż stanu i polityk, urodził się 18 listopada 1860 r. w Kuryłówce na Podolu w zaborze rosyjskim, w rodzinie administratora majątków ziemskich. 

W 1872 r. rozpoczął studia w Instytucie Muzycznym w Warszawie. Po uzyskaniu dyplomu w 1878 r. pozostał w Instytucie jako nauczyciel gry na fortepianie. Od 1881 r. kontynuował studia w Berlinie, a następnie w Wiedniu. W marcu 1888 r. zagrał koncert w paryskiej Salle Erard, który zapoczątkował jego wielką karierę pianisty i występy w prawie wszystkich krajach Europy i obu Ameryk, a także w Afryce Południowej i Australii.
Początek jego działalności polityczno-społecznej wiążę się  z odsłonięciem w 1910 r. w Krakowie Pomnika Grunwaldzkiego, którego był fundatorem. W czasie I wojny światowej działał w Generalnym Komitecie Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce, założonym przez Henryka Sienkiewicza w styczniu 1915 r. w Vevey w Szwajcarii.
W lutym 1915 r. wyjechał ze Szwajcarii i poprzez Francję, a następnie Wielką Brytanię dotarł do Stanów Zjednoczonych. W USA prowadził bardzo aktywną działalność na rzecz niepodległości Polski. Zorganizował ponad 300 spotkań połączonych z koncertami, na których przemawiał  i zachęcał do udzielania pomocy walczącym o wolność Polakom. Dzięki osobistym wpływom dotarł do  prezydenta Thomasa Woodrowa Wilsona, przekonując go do wsparcia sprawy polskiej. W styczniu 1917 r. przedstawił mu memoriał dotyczący konieczności odbudowy niepodległego państwa polskiego. Odegrał ogromną rolę w pozyskaniu Polonii amerykańskiej dla stanowiska prokoalicyjnego, które zaowocowało blisko 30 tys. ochotników, którzy z USA dotarli do Armii Polskiej we Francji.
28 sierpnia 1917 r. wszedł w skład Komitetu Narodowego Polskiego w Paryżu, zostając jego przedstawicielem w Stanach Zjednoczonych. W dużej mierze przyczynił się do tego, że w ogłoszonym 8 stycznia 1918 r. orędziu prezydenta T. W. Wilsona do Kongresu Stanów Zjednoczonych znalazł się punkt dotyczący odbudowy niepodległej Polski.
25 grudnia 1918 r. Paderewski przybył do Gdańska na pokładzie brytyjskiego krążownika „Concord”. Następnego dnia przyjechał do Poznania. Jego wizyta  wywołała wielką patriotyczną manifestację, przyczyniając się do wybuchu Powstania Wielkopolskiego.
16 stycznia 1919 r. powołany został przez Józefa Piłsudskiego na  stanowisko prezesa Rady Ministrów oraz jednocześnie ministra spraw zagranicznych i delegata polskiego na konferencję pokojową w Paryżu. W imieniu Polski 28 czerwca 1919 r. złożył podpis pod Traktatem Wersalskim.
W latach trzydziestych zaangażował się w proces jednoczenia sił opozycyjnych wobec rządów sanacji.  W swojej willi w szwajcarskim Morges spotykał się m.in. z Wincentym Witosem, gen. Władysławem Sikorskim i gen. Józefem Hallerem, stając się jednym z inicjatorów powstania tzw. Frontu Morges. Po wybuchu drugiej wojny światowej objął przewodnictwo powstałej w grudniu 1939 r. we Francji Rady Narodowej RP.

Zmarł 29 czerwca 1941 r. w Nowym Jorku. Pochowano go na cmentarzu wojskowym Arlington w Waszyngtonie. W 1992 r. jego prochy zostały sprowadzone do Polski i złożone w Archikatedrze św. Jana w Warszawie.
Ignacy Paderewski odznaczony był m.in. Wielką Wstęgą Orderu Orła Białego, Wielką Wstęgą Orderu Polonia Restituta i pośmiertnie Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari.

Warto odwiedzić strony:

https://www.polskieradio.pl/39/247/Artykul/273178,Ignacy-Jan-Paderewski 

http://danielwierzejski.blogspot.com/2010/11/paderewski-znany-i-nieznany.html Daniel Wierzejski - Paderewski znany i nieznany

http://retropress.pl/ilustrowany-kuryer-codzienny/paderewski-tworca-swego-wlasnego-losu/ - New York Times o Ignacym Paderewskim (1930)

http://www.dziennikbaltycki.pl/artykul/3692676,iwona-kienzler-paderewski-byl-utalentowany-ale-to-kobiety-uczynily-z-niego-gwiazde-rozmowa,id,t.html – rozmowa Iwoną Kienzler, autorką książki "Paderewski - ulubieniec kobiet"

https://www.salon24.pl/u/nicproczglosu/248551,ignacy-jan-paderewski-wygral-wolnosc-polski – „Pamiętniki” Paderewskiego

http://obliczaludzi.com/ignacy-jan-paderewski/ - biografia, życiorys, cytaty, ciekawostki

https://www.youtube.com/watch?v=aPQXarIUZOA - Koncert Ignacego Paderewskiego -1937

https://www.youtube.com/watch?v=E9h1uxO8YOE - Paderewski - Symphony In B Minor 'Polonia'

IGNACY JAN  PADEREWSKI - współtwórca niepodległej w zbiorach W-MBP 

 Żródło zdjęcia: By anonimowy - http://audiovis.nac.gov.pl/obraz/132524/99451abf4e6bc31451ac2c45200951c8/, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=7663871 

Wojciech Korfanty jeden z najwybitniejszych działaczy politycznych na Górnym Śląsku, przywódca narodowy i działacz Stronnictwa Chrześcijańskiej Demokracji. Urodził się w 1873 r., w osadzie pod nazwą Sadzawka (obecnie dzielnica Siemianowic Śląskich). Ochrzczony jako Adalbert, polskim brzmieniem imienia - Wojciech zaczął się podpisywać dopiero w 1901 r.

W 1879 rozpoczął naukę w szkole ludowej w Siemianowicach, następnie, od 1885, uczęszczał do katowickiego Gimnazjum Królewskiego. Relegowany ze szkoły za działalność propolską i negatywne opinie o Bismarcku ukończył ją eksternistycznie w grudniu 1895.

W tym samym roku rozpoczął edukację na politechnice w Charlottenburgu, by jesienią następnego roku przenieść się do Wrocławia na Wydział Filozoficzny Królewskiego Uniwersytetu. Po kilku zmianach uczelni, ostatecznie zakończył edukację w 1901 w Berlinie.

W latach 1901–1908 był członkiem Ligi Narodowej, w ramach której współpracował z Romanem Dmowskim. W 1901 r. założył w Katowicach gazetę „Górnoślązak”. Za publikację artykułów "Do Niemców" i "Do moich braci Górnoślązaków" trafił do więzienia. Po uwolnieniu przeniósł się na Śląsk.

W latach 1903–1912 i 1918 był posłem do Reichstagu oraz pruskiego Landtagu (1903–1918), gdzie przystąpił do Koła Polskiego. 25 października 1918 wystąpił w Reichstagu z żądaniem przyłączenia do państwa polskiego wszystkich ziem polskich zaboru pruskiego oraz Górnego Śląska. W latach 1918–1919 był członkiem Naczelnej Rady Ludowej stanowiącej rząd Wielkopolski podczas powstania wielkopolskiego. W 1920 został Polskim Komisarzem Plebiscytowym na Górnym Śląsku. Proklamował i stanął na czele III powstania śląskiego. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w latach 1922–1930 sprawował mandat posła na Sejm I i II kadencji. Od października do grudnia 1923 był wicepremierem w rządzie Wincentego Witosa i jego doradcą z ramienia Chrześcijańskiej Demokracji. W 1930 r. został aresztowany i wraz z posłami Centrolewu osadzony w twierdzy brzeskiej. Po uwolnieniu powrócił na Górny Śląsk, zasiadał w Sejmie Śląskim oraz Senacie RP III kadencji. Wiosną 1935 r. w obawie przed represjami udał się na emigrację do Pragi w Czechosłowacji. Do kraju nie mógł wrócić nawet w 1938 na pogrzeb swego syna Witolda. W kwietniu 1939 r. powrócił do Polski, jednak został aresztowany i osadzony na Pawiaku. Pomimo protestów opinii publicznej i ciężkiej choroby spędził tam prawie 3 miesiące. Zmarł 17 sierpnia 1939 roku w Warszawie. Jest pochowany na cmentarzu przy ul. Francuskiej w Katowicach.

Warto odwiedzić strony:

https://polskiedzieje.pl/slawni-polacy/wojciech-korfanty.html artykuł autorstwa Marcina Krutaka ilustrowany zdjęciami i opatrzony bibliografią

https://historia.org.pl/2016/11/11/wojciech-korfanty-niedoceniony-szermierz-polskiej-sprawy-niepodleglosciowej/ Daniel Wójtowicz: Wojciech Korfanty – niedoceniony szermierz polskiej sprawy niepodległościowej?

 http://nowahistoria.interia.pl/aktualnosci/news-wojciech-korfanty-polityk-niedoceniony,nId,2571782 rozmowa Michała Szukały z dr. hab. Grzegorzem Bębnikiem, historykiem z katowickiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej: Wojciech Korfanty: Polityk niedoceniony

https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/historia/298903,1,nieswiety-slaski-swiety.read

Michał Smolorz: Nieświęty śląski święty

http://info-poster.eu/portrety-wielkich-slazakow-2-wojciech-korfanty-zdrajca-czy-bohater/ Magdalena Jezierska: Portrety wielkich Ślązaków (2): Wojciech Korfanty – zdrajca, czy bohater?

https://www.youtube.com/watch?v=6NAmebbcHa4 W pogardzie i chwale - Wojciech Korfanty

Próba rekonstrukcji biografii jednego z najważniejszych Ślązaków. Film nie ocenia, jest sumą faktów, a także opinii historyków dla których przynajmniej w części, ocena postaci Korfantego nie jest jednoznaczna.

https://www.youtube.com/watch?v=vGHHjd928ok Reportaż - Korfanty, śląski dyktator

https://www.youtube.com/watch?v=ejQGVVt3VV0 Wojciech Korfanty Bez Cenzury

https://www.youtube.com/watch?v=ZhvIKNPTbU0 Film o Wojciechu Korfantym, powstańcu śląskim, człowieku który wykuwał kształt odrodzonej Polski.

WOJCIECH KORFANTY  - współtwórca niepodległej w zbiorach W-MBP

 Żródło zdjęcia: By Wojciech Korfanty - Śląska Biblioteka Cyfrowa, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=58689037 

Ignacy Daszyński - działacz socjalistyczny i niepodległościowy, współzałożyciel Polskiej Partii Socjalno-Demokratycznej, premier Tymczasowego Rządu Ludowego Rzeczypospolitej Polskiej (1918), wieloletni poseł, marszałek sejmu (1928–1930). Obok Józefa Piłsudskiego jeden z najwybitniejszych polityków lewicy niepodległościowej II Rzeczypospolitej.

W działalności konspiracyjnej i twórczości publicystycznej używał pseudonimów: Daszek, Żegota i Ignis. Urodził się 26 października 1866 r. w Zbarażu na Podolu w rodzinie urzędniczej.
W 1878 r., po czterech latach nauki w przyklasztornej szkole oo. Bernardynów w Zbarażu i dwóch spędzonych w zbaraskiej ludowej szkole, został uczniem gimnazjum w Stanisławowie. 
W 1882 r. usunięto go z niego za  działalność w młodzieżowym stowarzyszeniu konspiracyjnym o charakterze patriotycznym.
Po przeprowadzce do Drohobycza na jesieni tego roku, nie mogąc kontynuować nauki w gimnazjum ze względu na decyzję władz austriackich,  zatrudnił się jako pisarz w kancelarii adwokackiej.
W okresie tym podjął współpracę z „Gazetą Naddniestrzańską”, zamieszczając w niej artykuły przedstawiające m.in. fatalne warunki pracy robotników z Drohobycza i niedalekiego zagłębia naftowego w Borysławiu oraz  korupcję miejscowych urzędników. Zajmował się także kolportażem socjalistycznych wydawnictw.
Droga kariery politycznej, którą obrał Daszyński, przynosiła mu niemało sukcesów. Od 1897 roku zasiadał on w wiedeńskiej Radzie Państwa, w której – będąc członkiem Związku Posłów Socjalno-Demokratycznych – zasłynął jako wybitny mówca i polemista. Piastował również godność radnego miasta Krakowa, a także redagował poczytne i opiniotwórcze socjalistyczne pismo „Naprzód”. Przed pierwszą wojną światową współpracował z Polską Partią Socjalistyczną i osobiście z Józefem Piłsudskim, którego stał się gorącym zwolennikiem, angażując się m.in. w prace krakowskiego „Strzelca” czy Komisji Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych. Po wybuchu wojny Daszyński wspierał działalność piłsudczykowskiej Polskiej Organizacji Narodowej. Nadal też był aktywny jako polityk. W październiku 1918 roku był jednym z autorów manifestu do parlamentu austriackiego, w którym posłowie polscy oświadczali, iż odtąd uważają się za obywateli Polski.
Wkrótce po tym, w nocy z 6 na 7 listopada 1918 roku Daszyński stanął na czele Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej w Lublinie, który ogłosił bardzo postępowo-demokratyczny program reform społeczno-gospodarczych. Piłsudski po swym powrocie do kraju widział Daszyńskiego w roli pierwszego premiera niepodległej Polski, jednak kandydatura ta została zablokowana przez Narodową Demokrację. Skupiając się odtąd na pracy parlamentarnej był Daszyński naturalnym liderem Polskiej Partii Socjalistycznej, równocześnie wciąż popierał poczynania Piłsudskiego. Zmieniło się to po Maju 1926 roku – Daszyński stał się on jednym z przywódców opozycji wobec autorytarnych rządów piłsudczyków. Od początku lat 30. Daszyński chorował i nie mógł już tak jak dawniej angażować się w działalność polityczną, aczkolwiek sympatyzował z Centrolewem.
Zmarł 31 października 1936 roku w Bystrej Śląskiej.

Warto odwiedzić strony:

https://www.polskieradio.pl/39/156/Artykul/1273195,Ignacy-Daszynski-%e2%80%93-bledny-rycerz-polskiego-parlamentaryzmu m.in. początki kariery, Piłsudski i Daszyński - przyjaźń z Polską w tle

http://archiwum.nina.gov.pl/film/ignacy-daszynski Audycja dotycząca dyskusji historyków na temat sylwetki i dokonań Ignacego Daszyńskiego

https://pl.wikiquote.org/wiki/Ignacy_Daszy%C5%84ski

https://historia.org.pl/2016/12/17/ignacy-daszynski-marszalek-sejmu-ktory-potrafil-postawic-sie-pilsudskiemu/ Wojtek Duch - Ignacy Daszyński. Marszałek Sejmu, który potrafił postawić się Piłsudskiemu i jego 100 oficerom

http://daszynski-stowarzyszenie.manifo.com/ignacy-daszynski-%E2%80%93-socjalista-i-patriota Ignacy Daszyński jako mówca

IGNACY DASZYŃSKI -  współtwórca niepodległej w zbiorach W-MBP

 Żródło zdjęcia: Ignacy Daszyński "Pamiętniki" Kraków 1925, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=54667840 

Wincenty Witos , polityk, działacz ruchu ludowego, trzykrotny premier Rzeczypospolitej Polskiej. Urodził się 21 stycznia 1874 w Wierzchosławicach, w biednej rodzinie chłopskiej.

W wieku 10 lat rozpoczął naukę w szkole wiejskiej, w której uczył się  cztery lata. Następnie wraz
z ojcem pracował jako drwal w jednym z dóbr księcia Eustachego Stanisława Sanguszki.

Jego działania polityczne sięgają początków ruchu ludowego na ziemiach polskich. Już wieku 19 lat pod pseudonimem  Maciej Rydz wysłał swój pierwszy artykuł do lwowskiego czasopisma „Przyjaciel Ludu” a dwa lata później został członkiem Stronnictwa Ludowego w Galicji. W latach 1908-1918 był posłem do Sejmu Krajowego we Lwowie, a w 1911 także do  austriackiej Rady Państwa w Wiedniu. Po rozłamie w PSL (1913) Wincenty Witos stanął na czele PSL „Piast”.

Podczas I wojny światowej współpracował z Naczelnym Komitetem Narodowym, w 1918 roku stał na czele Polskiej Komisji Likwidacyjnej - pierwszego rządu polskiego, jaki powstał w Krakowie w dniu 28 października 1918 roku dla ziem byłego zaboru austriackiego. W 1919 roku został wybrany posłem na sejm obejmując przewodnictwo Klubu Poselskiego PSL „Piast”. Podczas wojny z bolszewikami (1920) powierzono mu funkcję premiera.  W wygłoszonej 3 lipca odezwie „Do Braci Włościan na wszystkich ziemiach polskich” mówił m.in.: Trzeba ratować Ojczyznę, trzeba jej oddać wszystko – majątek, krew
 i życie, bo ta ofiara stokrotnie się opłaci, gdy uratujemy państwo od niewoli i hańby. 

Funkcję premiera Polski sprawował trzykrotnie: od 24 lipca 1920 do 13 września 1921, od 28 maja 1923 do 14 grudnia 1923 i od 10 maja 1926 do 14 maja 1926. Ostatni jego rząd został obalony
w wyniku przewrotu majowego a  Wincenty Witos przeszedł do opozycji wobec sanacji i jej kolejnych gabinetów. W 1930 został aresztowany i oskarżony w tzw. procesie brzeskim o przygotowywanie zamachu stanu. W latach 1933-1939, w obawie przed ponownym osadzeniem w więzieniu, przebywał na wychodźstwie w Czechosłowacji. Do kraju powrócił dopiero w kwietniu 1939 roku. Tuż po kampanii wrześniowej został aresztowany przez Niemców, którzy bezskutecznie próbowali namówić go do współpracy. W 1944 roku został aresztowany przez Rosjan – z nimi również nie chciał współpracować.

 Po wojnie został powołany na wiceprzewodniczącego Krajowej Rady Narodowej (ciężko chory nie podjął obowiązków), w 1945 został prezesem nowo powstałego Polskiego Stronnictwa Ludowego. Zm. 31 października 1945 w Krakowie, został pochowany w Wierzchosławicach/

https://www.youtube.com/watch?v=EP-4I4Qgf-8 audycja Historyczne spory red. Hanny Marii Gizy z historykiem prof. Januszem Tazbirem

https://www.youtube.com/watch?v=V4eFyhEVI60 Telewizja Republika Kalendarz Historyczny: 6.XI Witos - chłopski syn, który został premierem

https://ciekawostkihistoryczne.pl/2011/11/20/dlaczego-wincenty-witos-nie-zostal-prezydentem-polski/ artykuł  Rafała Kuzaka, historyka, absolwenta Uniwersytetu Jagiellońskiego.

https://historia.org.pl/2015/05/20/wincenty-witos-polski-dzialacz-ludowy/  artykuł Macieja Wierzchnickiego opatrzony zdjęciami i bibliografią - Wincenty Witos. Legenda polskiego ruchu ludowego

http://www.tpmw.pl/?t=muzeum strona Towarzystwa Przyjaciół Muzeum Wincentego Witosa: m. in. o muzeum, biografia W. Witosa, szkoły im. Witosa, o biuletynie "Piast z zagrody Wincentego Witosa"

https://plus.echodnia.eu/swietokrzyskie/magazyn/a/to-o-niego-toczy-sie-polityczna-wojna-kim-byl-wincenty-witos-wideo-zdjecia,11460161 Tomasz Trepka: To o niego toczy się polityczna wojna. Kim był Wincenty Witos?

https://opinie.wp.pl/piotr-zgorzelski-gdyby-nie-wincenty-witos-dlaczego-pilsudski-zostawil-polske-w-najtrudniejszych-chwilach-6155146999302273a Piotr Zgorzelski : Gdyby nie Wincenty Witos... Dlaczego Piłsudski zostawił Polskę w najtrudniejszych chwilach?

http://www.mysl-polska.pl/482  Maciej Nowak: Dlaczego Witos uciekł z Polski?

WINCENTY  WITOS - współtwórca niepodległej w zbiorach W-MBP

 Żródło zdjęcia:  Adam Szelągowski "Historja Powszechna. Wiek Dwudziesty", Warszawa 1938, Wyd. M.Arct, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=6592764 

Roman Dmowski - wybitny polski polityk, publicysta polityczny, minister spraw zagranicznych w 1923 roku, w rządzie Wincentego Witosa, poseł na Sejm Ustawodawczy RP oraz II i III Dumy.

Urodził się 9 sierpnia 1864 r. w Kamionku (obecnie w granicach Warszawy). Ukończył studia uzyskując dyplom "kandydata nauk przyrodniczych", odpowiadający doktoratowi. W 1888 roku wstąpił do Związku Młodzieży Polskiej „Zet”, a w 1889 roku został przyjęty do Ligi Polskiej.

W 1892 r. został aresztowany przez policję rosyjską i oskarżony m.in. o udział w obchodach 100 rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Następnych pięć miesięcy spędził w więzieniu śledczym w warszawskiej Cytadeli. Pomimo dozoru policyjnego doprowadził do przekształcenia Ligi Polskiej w Ligę Narodową i stanął na czele jej Komitetu Centralnego. W broszurze "Nasz patriotyzm" przedstawił program nowej organizacji.

W listopadzie 1893 r. otrzymał pięcioletni zakaz przebywania na terenie zaboru rosyjskiego.

Po powrocie redagował "Przegląd Wszechpolski" we Lwowie, oraz współtworzył Stronnictwo Demokratyczno – Narodowe.

W latach 1907-1909 był posłem do II i III Dumy Państwowej, pełniąc funkcję prezesa Koła Polskiego.

Po wybuchu I wojny światowej wszedł w skład utworzonego 25 listopada 1914 r. w Warszawie Komitetu Narodowego Polskiego, który reprezentując orientację prorosyjską, skupiał głównie przedstawicieli Narodowej Demokracji oraz Stronnictwa Polityki Realnej.

Od roku 1916 kursował między Londynem, Paryżem i Waszyngtonem, pozyskując dla sprawy polskiej poparcie zachodnich polityków. Wraz z Ignacym Paderewskim byli delegatami Polski na konferencję Paryską w 1919 roku gdzie podpisali traktat wersalski przywracający formalnie Polskę na mapę Europy.

Po przewrocie majowym 1926 r. założył opozycyjny wobec władz rządowych Obóz Wielkiej Polski, później zaś, w 1928 roku, Stronnictwo Narodowe. W latach 30. z powodu choroby coraz bardziej wycofywał się z życia publicznego, ostatecznie. Zmarł 2.01.1939 Jego pogrzeb, mimo utrudnień ze strony władz sanacyjnych, był wielką manifestacją narodową. Spoczął na Bródnie w Warszawie w grobie rodzinnym.

http://historialomzy.pl/dmowski-i-jego-spojrzenie-na-polske-i-sprawe-polska/ Tomasz Szymański: Dmowski i Jego spojrzenie na Polskę oraz sprawę polską

http://wmeritum.pl/roman-dmowski-fakty-malo-znane/63906 Roman Dmowski – mało znane fakty

ROMAN DMOWSKI - współtwórca niepodległej w zbiorach W-MBP

Źródło zdjęcia: Roman Dmowski,  Harris & Ewingcolor:  Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=26665649